Zemsta (1972)

„Zemsta” w reżyserii Jana Świderskiego to inscenizacja w najlepszym tego słowa znaczeniu. Tradycyjna, bliska tekstowi Fredry. Przedstawienie zaliczone do Złotej Setki Teatru Telewizji. Arcydzieło komediopisarstwa. Najpopularniejszy i najwybitniejszy utwór mistrza Aleksandra Fredry (1793-76). Sztuka, która od swej premiery w 1834 r. nie schodzi z polskich scen. U źródeł pomysłu Fredry legła „powieść gminna”, zaczerpnięta z zamierzchłej przeszłości. Historię rodowego sporu Firlejów i Skotnickich, zwaśnionych współwłaścicieli zamku w Odrzykoniu (w którego posiadanie nb. wszedł Fredro po ślubie z Zofią z Jabłonowskich), komediopisarz przeniósł w czasy sobie współczesne, tuż po upadku Rzeczypospolitej, na bliżej nie określoną prowincję. Przedmiotem sąsiedzkiego zatargu miedzy Cześnikiem Raptusiewiczem a Rejentem Milczkiem (zgodnie z oświeceniową tradycją - nazwiska znaczące) uczynił kwestię naprawy muru granicznego. Absurdalny powód sporu pozwolił skuteczniej wypunktować charakterystyczne dla mentalności i obyczajowości sarmackiej przywary, skłonność do zwady, pieniactwa, intryg. wybitny spektakl Jana Świderskiego z roku 1972, zrealizowany w doborowej obsadzie aktorskiej (Czesław Wołłejko, Emilia Krakowska, Joanna Jędryka, Wojciech Pokora i sam Jan Świderski), to inscenizacja w najlepszym tego słowa znaczeniu tradycyjna, bliska tekstowi Fredry. Reżyser przedstawienia, zarazem niezapomniany odtwórca roli Cześnika, przyznał otwarcie: – Kocham Fredrę i uważam, że tyle jest odmiennych ujęć „Zemsty”, ilu rozmaitych gra w niej aktorów. [TVP VOD]