Wielki Fryderyk ()

Napisany w 1909 roku dramat historyczno-obyczajowy został zrealizowany dla Teatru Telewizji w 1981 roku. Reżyser Józef Gruda znakomicie „przykroił” nieco rozwlekły tekst Nowaczyńskiego dla potrzeb sceny, nadając mu większą zwartość i dynamikę. Zachował przy tym ideową wymowę oryginału. W zamierzeniu Nowaczyńskiego „Wielki Fryderyk” to bowiem nie tylko wnikliwy portret genialnego satrapy, lecz także bezlitosne napiętnowanie polskich wad narodowych, uosabianych zwłaszcza przez biskupa Ignacego Krasickiego. Akcja sztuki umiejscowiona jest na zamku Sans-Souci, kilka lat po pierwszym rozbiorze Polski. Gospodarzem w pałacu jest oczywiście Fryderyk Wielki (w tej roli Jan Świderski), mocno podstarzały, lecz ciągle inteligentny, przebiegły i wyrachowany. Otaczają go najbliżsi dworacy i polscy luminarze, którzy po rozbiorze siłą rzeczy stali się poddanymi pruskiego władcy. Najważniejsi wśród nich to biskup warmiński Ignacy Krasicki (Jerzy Kamas) i generałowa Skórzewska (Katarzyna Łaniewska). Oboje próbują zyskać przychylność Fryderyka dla ożenków córek niemiecko-polskiego fabrykanta Gockowsky'ego (Jerzy Przybylski) z żołnierzami jego królewskiej mości. W despotycznym państwie pruskim zgoda monarchy na ślub jego żołnierza jest bowiem niezbędna. Jednak mimo starań biskupa i generałowej, sprawa nie wygląda dobrze. W wyniku intryg dworskich Gockowsky staje na granicy bankructwa. Małżeńskim rachubom nie sprzyja też niechęć i pogarda, jaką Fryderyk od lat żywi dla Polaków. [TVP VOD]